“Kalbin yapısı ve görevleri nelerdir?” sorusu, kulağa bir biyoloji dersinin konusu gibi gelebilir. Ama aslında bu, yaşamın en derin yerinde yankılanan bir sorudur. Çünkü kalp sadece bir organ değil; bir hikâyedir. Bugün, size bu hikâyeyi iki insanın gözünden anlatacağım: Biri çözüm odaklı bir mühendis olan Emir, diğeri empatik ve içgüdüsel bir öğretmen olan Aslı. Onların bakışında kalbin hem yapısını hem de anlamını göreceksiniz. Bir sabah, kalbin sesini duymak Emir o sabah erkenden uyandı. Kahvesini hazırlarken göğsündeki hafif çarpıntıyı fark etti. “Belki stresdendir,” diye düşündü. Ama aklına hemen sorular geldi — mühendis kafasıyla: “Kalp tam olarak nasıl çalışıyor? Bu kas, bu…
8 YorumYaratıcı Fikir Atölyesi Yazılar
Greyfurt Bağırsakları Çalıştırır mı? Toplumun Sindirim Mekanizması Üzerine Sosyolojik Bir Okuma Sabahları bir bardak greyfurt suyuyla güne başlayan insanların yüzlerine baktığımda, yalnızca bir sağlık alışkanlığını değil, bir toplumsal davranış biçimini de görürüm. Çünkü her tüketim alışkanlığı, bireysel bir tercihten çok, içinde yaşadığımız kültürün ve toplumsal normların bir yansımasıdır. Bedenimizle kurduğumuz ilişki, toplumla kurduğumuz ilişkinin aynası gibidir. Bu yazıda “Greyfurt bağırsakları çalıştırır mı?” sorusunu yalnızca biyolojik bir mesele olarak değil, sosyolojik bir metafor olarak ele alacağız: Tıkanmış toplumsal yapılar, durağan kurumlar ve yeniden hareket kazanan bireyler üzerinden. Greyfurtun Bedensel Etkisi ve Toplumsal Anlamı Evet, greyfurt gerçekten de bağırsakları çalıştırır. Lif açısından…
8 YorumHangi Köpek Daha Güçlü? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Değerlendirme “Hangi köpek daha güçlü?” sorusunu gündeme getirdiğimizde, belki de ilk olarak aklımıza güç, dayanıklılık ve fiziksel özellikler gelir. Ancak bu soruya verdiğimiz yanıtlar yalnızca fiziksellikten çok daha fazlasını yansıtıyor. Bir köpeğin gücünü, sadece kaslarının büyüklüğüne ya da hızına bakarak mı ölçmeliyiz? Ya da bu gücün, toplumsal yapımızdaki cinsiyet rolleri, çeşitlilik ve sosyal adaletle nasıl bir bağlantısı olabilir? Bugün bu soruyu farklı bir bakış açısıyla ele alacak, güç kavramını yalnızca fiziksel değil, toplumsal bağlamda da tartışacağız. Gelin, bu konuyu derinlemesine düşünelim ve hep birlikte güç, cinsiyet, empati ve…
Yorum Bırak10 Nanometre Kaç Kilogram? Bilimden Toplumsal Yapıya Uzanan Bir Dönüşüm Bir araştırmacı olarak laboratuvarda geçirdiğim uzun saatlerin ardından sık sık düşünürüm: Ölçüler, sınırlar ve birimlerin ardında aslında insanın kendisini ve dünyayı anlamlandırma biçimi gizlidir. “10 nanometre kaç kilogram?” gibi teknik bir soru, ilk bakışta yalnızca fiziksel bir merak gibi görünür. Ancak bu sorunun içinde, insanın nesneleri, toplumu ve kendi kimliğini anlamaya çalışmasının derin izleri vardır. Ölçü, yalnızca maddeye değil; topluma, ilişkilere ve güç yapılarına da dair bir şeyler söyler. Ölçü ve Değerin Sosyolojik Karşılığı Bilimsel olarak 10 nanometre, bir metrenin milyarda biri kadar bir uzunluktur. Yani 10 nanometreyi kilograma çevirmek…
Yorum BırakKaç Geyik Türü Vardır? İnsan Davranışlarını Çözümleyen Psikolojik Bir Bakış Geyikler ve İnsan Davranışları: Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Geyik türlerinin sayısı, belki de çoğu insan için sıradan bir doğa bilgisi gibi görünebilir. Ancak bir psikolog olarak, bu türlerin çeşitliliğini düşündüğümde, bana insan davranışları hakkında bir şeyler düşündürmeye başlıyor. Geyikler, doğal ortamlarında varlıklarını sürdürmek için çeşitli stratejiler geliştirirler. Bu, doğrudan hayatta kalma mücadelesiyle ilgili bir durumdur. Ancak biz insanlar da, toplumun içinde ve doğada, hayatta kalmaya yönelik benzer stratejiler benimseriz. Belki de geyiklerin davranışlarını gözlemlemek, bizim de içsel dünyamızdaki benzer mücadeleleri anlamamıza yardımcı olabilir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden Geyik Türleri Bilişsel psikoloji,…
8 YorumGömülme Hakkı Nedir? Psikolojinin Derin Katmanlarında Bir Yolculuk İnsan davranışlarını anlamaya çalışan bir psikolog için her kavram, yalnızca bir tanım değil; bir iç dünyanın haritasıdır. Gömülme hakkı kavramı da bu haritalardan biridir. İlk bakışta ölüm, defin veya hukuki bir mesele gibi görünse de, aslında bu kavram insanın varoluşsal ihtiyaçlarıyla doğrudan ilişkilidir. Bir bireyin “gömülme hakkı” sadece bedensel bir sonla değil; psikolojik bütünlüğün, aidiyetin ve kimliğin korunmasıyla da ilgilidir. Çünkü insan, ölümü bile anlamlandırmak ister — hatta bazen ölümü bile kontrol etme çabasına girer. Bir Hakkın Ötesinde: Psikolojik Bir İhtiyaç Olarak Gömülme Bilişsel psikoloji açısından “gömülme hakkı”, ölümün kaçınılmazlığıyla yüzleşme biçimimizi…
Yorum BırakGirinti Nasıl Yapılır? Ekonomik Perspektiften Bir Değerlendirme Ekonomi, temel olarak kaynakların sınırlılığı ve bu sınırlı kaynaklarla en iyi nasıl kararlar verileceği üzerine şekillenen bir alandır. Her birey, şirket ya da hükümet, kaynaklarını nasıl tahsis edeceği konusunda bir dizi seçim yapmak zorundadır. Bu seçimler, toplumsal refahı, bireysel kazançları ve piyasa dinamiklerini etkileyen sonuçlar doğurur. Bir ekonomist olarak, genellikle karar alma süreçlerinin ve sınırlı kaynaklarla yapılan tercihlerin sonuçlarını analiz ederim. Bugün, “girinti nasıl yapılır?” sorusunu, bu ekonomik çerçevede, piyasa dinamikleri, bireysel kararlar ve toplumsal refah çerçevesinde inceleyeceğiz. Girinti: Ekonomik Seçimler ve Kaynak Tahsisi Girinti kelimesi, dilimizde genellikle bir yazı stilini veya bir…
Yorum Bırak“Kara katmanın diğer adı nedir?” sorusuna hâlâ net yanıt veremeyen ders kitapları, sınavlar ve internet sayfaları varken, ben net konuşacağım: Terminoloji dağınık, kavram karmaşası normalleştiriliyor ve bu kafa karışıklığı hem öğrencinin hem de meraklı okurun önünü kesiyor. Evet, bu yazı tartışma çıkarsın istiyorum; çünkü bilgi netliği bir lüks değil, temel ihtiyaçtır. Kısa cevap: Kara katmanın en yaygın ve bilimsel karşılığı taşküre (litosfer)dir; gündelik dilde yer kabuğu olarak da anılır. Kara Katmanın Diğer Adı Nedir? Neden Bu Kadar Basit Bir Soru Krize Dönüşüyor? Jeo-bilimlerde “kara katman” ifadesi, Dünya’nın katı dış örtüsünü anlatmak için kullanıldığında litosfer (taşküre)yi işaret eder. Litosfer; yer kabuğu…
Yorum BırakDünyanın En Zehirli Hayvanı Nedir? Antropolojik Bir Bakış Bir antropolog olarak dünyanın dört bir yanında doğayla kurulan ilişkileri gözlemlerken fark ederim ki, insanın zehre bakışı yalnızca biyolojik bir korkuya değil, aynı zamanda kültürel bir anlam dünyasına da dayanır. Zehir, hem ölümün hem de yaşamın sembolüdür; hem sınır koyar hem de sınırları aşar. Peki gerçekten, dünyanın en zehirli hayvanı nedir? Bu sorunun cevabı yalnızca toksikolojiyle değil, aynı zamanda insanın doğayla kurduğu sembolik ilişkiyle ilgilidir. Bilimsel Gerçek: Kutup Denizanası ve Ölümün Şeffaf Temsili Biyolojik ölçütlere göre, dünyanın en zehirli hayvanı genellikle Kutu Denizanası (Chironex fleckeri) olarak kabul edilir. Avustralya kıyılarında yaşayan bu…
8 YorumKapsam Şümul Ne Demek? Felsefi Bir Bakış Bir filozof olarak düşünmeye başladığınızda, kelimelerin yalnızca iletişim aracı olmadığını fark edersiniz. Her kelime, kavramsal bir dünyayı taşır ve düşündüklerimizin sınırlarını belirler. Bu bağlamda, kapsam şümul terimi, felsefede oldukça önemli bir yere sahiptir. Basitçe tanımlamak gerekirse, kapsam şümul, bir kavramın, ilkenin veya öğreti dizisinin hangi alanı ve hangi durumları kapsadığını ifade eder. Ancak felsefi perspektiften bakıldığında, bu ifade sadece bir tanımın ötesine geçer; etik, epistemoloji ve ontoloji gibi temel felsefi disiplinler aracılığıyla, anlamın sınırlarını ve evrenselliğini sorgulamak mümkün olur. Etik Perspektifinden Kapsam Şümul Etik, doğru ve yanlışın, iyi ve kötünün sorgulandığı bir alan…
8 Yorum